Nhu cầu tài nguyên và năng lượng của Việt Nam đã tăng nhanh trong trong vòng 1 thập kỷ qua và nhu cầu điện ở Việt Nam được dự báo sẽ tăng với tốc độ trung bình 9% từ năm 2021 trở đi27
Việt Nam đặt mục tiêu trở thành một quốc gia công nghiệp hóa và hiện đại hóa vào năm 203028, do đó cần đảm bảo một nguồn cung cấp tài nguyên năng lượng vững chắc để đáp ứng được các mục tiêu này. Đồng thời, Australia có vị thế tốt để hỗ trợ nhu cầu năng lượng của Việt Nam.
Thương mại
Ngành tài nguyên của Australia là một trong những ngành có công nghệ tiên tiến nhất trên thế giới, với tiềm năng tăng trưởng dài hạn mạnh mẽ. Mặc dù những thách thức toàn cầu liên quan đến đại dịch đang làm gián đoạn hoạt động trên toàn cầu nhưng giá trị xuất khẩu trong lĩnh vực tài nguyên và năng lượng của Australia dự kiến sẽ tăng lên mức cao kỷ lục từ trước đến nay là 310 tỷ đô la Úc giai đoạn 2020-202129. Lý do cho mức tăng này là nhờ kim ngạch thương mại ngày càng tăng và giá tăng mạnh.
Australia là nhà cung cấp năng lượng đáng tin cậy của Việt Nam. Số liệu cho thấy xuất khẩu than của Australia đã tăng gấp ba lần về giá trị kể từ năm 2017, lên 2,05 tỷ đô la Úc vào năm 2020. Xuất khẩu năng lượng và tài nguyên hiện tại chỉ chiếm hơn nửa tổng xuất khẩu hàng hóa của Australia sang Việt Nam30.
Trong lĩnh vực tài nguyên, xuất khẩu quặng sắt của Australia sang Việt Nam để sản xuất thép đã tăng từ con số không trong năm 2015 lên hơn 1,1 tỷ đô la Úc vào năm 2020. Australia là nước xuất khẩu lớn về nhôm (273 triệu đô la Úc), đồng (232 triệu đô la Úc), kẽm (143 triệu đô la Úc) và chì (100 triệu đô la Úc). Đây đều là những nguyên liệu đầu vào thiết yếu cho ngành sản xuất đang trên đà phát triển mạnh của Việt Nam31.
Việt Nam có truyền thống là nước xuất khẩu dầu thô đáng kể sang Australia.
Đầu tư
Australia là một điểm đến và đối tác đầu tư lý tưởng và ổn định. Australia luôn là một điểm đến đầu tư được đánh giá rất cao. Viện Fraser và cuộc khảo sát các công ty khai thác mỏ thường niên năm 2019 cho thấy Tây Úc là khu vực hấp dẫn nhất trên thế giới về nền tài phán đối với đầu tư khai thác mỏ, cùng với các bang khác của Australia có hoạt động khai thác mỏ cũng đang hoạt động tốt.
Đầu tư của Việt Nam vào lĩnh vực tài nguyên của Australia ghi nhận tăng trưởng vào tháng 5 năm 2021, với việc phê duyệt hồ sơ đầu tư của Tập đoàn Hòa Phát của Việt Nam mua mỏ quặng sắt ở Lãnh thổ phía Bắc (NT). Dự án đầu tư này của tập đoàn Hòa Phát sẽ tạo việc làm và đóng góp thêm xấp xỉ 185 triệu đô la Úc vào doanh thu xuất khẩu hàng năm của Australia.
Australia và Việt Nam đã nhất trí tăng cường mối quan hệ song phương hiện tại ở cấp bộ trưởng và quan chức cấp cao để hỗ trợ hợp tác, thương mại và đầu tư trong lĩnh vực quan trọng này. Một loạt các cơ chế sẽ được áp dụng để tăng cường quan hệ giữa hai chính phủ và quan hệ giữa các doanh nghiệp hai nước với nhau, với mục đích thiết lập các mối quan hệ chính phủ và thương mại bền vững để đảm bảo an ninh năng lượng và tài nguyên cho cả Việt Nam và Australia.
Những cơ hội trong tương lai
Australia hoan nghênh nhiều khoản đầu tư hơn nữa từ Việt Nam vào lĩnh vực tài nguyên và năng lượng. Các mỏ khoáng sản khổng lồ và tài nguyên năng lượng sơ cấp có ở các địa điểm đã được xác thực, chưa được thăm dò triệt để hoặc hoàn toàn chưa được thăm dò. Thị trường ổn định của Australia, vị trí địa lý gần với Việt Nam và giá trị bổ trợ lớn về mặt kinh tế khiến Australia hấp dẫn với các nhà đầu tư ở Việt Nam muốn tìm kiếm lợi nhuận bền vững và dài hạn.
Nhu cầu của ngành công nghiệp Việt Nam về tài nguyên xuất khẩu của Australia sẽ còn tăng hơn nữa. Năm 2018, Việt Nam nhập khẩu các sản phẩm khai khoáng/khoáng sản trị giá khoảng 3,2 tỷ đô la Mỹ, trong đó 17% là đến từ Australia32. Australia có khả năng cung cấp số lượng lớn hàng hoá, kim loại quý, tài nguyên năng lượng và khoáng sản thiết yếu chất lượng cao, điều này mở ra nhiều cơ hội để tăng cường thương mại và hợp tác song phương.
Australia có trữ lượng phong phú đối với một loạt tài nguyên khoáng sản, bao gồm các khoáng sản thiết yếu, cần thiết để sản xuất các công nghệ năng lượng phát thải thấp như xe điện, tuabin gió và pin. Australia cũng được thiên nhiên ưu đãi nhiều nguồn tài nguyên khoáng sản khác được phối kết hợp sử dụng với các khoáng sản quan trọng khác để phát triển các công nghệ mới nổi, như niken, đồng và bô-xít dùng để sản xuất nhôm.
Cơ hội cũng mở ra ở Việt Nam cho ngành Thiết bị, Công nghệ và Dịch vụ Khai thác mỏ (METS) của Australia, ngành mà Australia là quốc gia hàng đầu với công nghệ tiên tiến trên thế giới. Điều này có thể hỗ trợ công tác thăm dò trong lĩnh vực tài nguyên của Việt Nam, giới thiệu những phát minh mới và hỗ trợ nhu cầu an ninh năng lượng của Việt Nam.
Khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) của Australia cũng có nhiều tiềm năng xuất khẩu sang Việt Nam. Chính phủ Việt Nam gần đây đã rà soát cơ cấu nguồn điện, chuyển đổi một số nhà máy nhiệt điện than trong quy hoạch sang sử dụng khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) để thay thế. Khoảng cách gần về địa lý giữa các nhà sản xuất LNG Australia với Việt Nam khiến chi phí có tính cạnh tranh hơn so với các nguồn LNG khác.
Việt Nam có tiềm năng tuyệt vời để phát triển năng lượng tái tạo. Việt Nam được ưu đãi với đường bờ biển dài hơn 3.000 km và điều kiện thuận lợi để phát triển năng lượng gió. Toàn bộ lãnh thổ Việt Nam nằm trong vành đai nhiệt đới giữa đường xích đạo và chí tuyến Bắc và Việt Nam có tiềm năng cao về năng lượng mặt trời. Những cơ hội đáng kể được mở ra cho các công ty của Australia đầu tư vào lĩnh vực năng lượng tái tạo của Việt Nam.
Tài nguyên và năng lượng
Australia và Việt Nam sẽ hợp tác để củng cố mối liên kết giữa hai chính phủ và kết nối giữa các doanh nghiệp hai nước, với mục tiêu tăng cường thương mại và đầu tư trong lĩnh vực tài nguyên và năng lượng, đa dạng hóa thị trường, hàng hoá và công nghệ, đồng thời đảm bảo an ninh năng lượng và tài nguyên cho cả Việt Nam và Australia.
Footnotes
- [27]Ngọc Mai 2020, “Nhu cầu điện tại Việt Nam dự báo tăng trưởng 9% từ năm 2021 trở đi: Fitch”, Thời báo Hà Nội, ngày 16 tháng 9, xem ngày 1 tháng 10 năm 2021, http://hanoitimes.vn/electricity-demand-in-vietnam-forecast-to-grow-by-9-from-2021-onwards-fitch-314219.html
- [28]Nghị quyết số 23-NQ / TW của Đảng Cộng sản Việt Nam.
- [29]Sở Công nghiệp, Khoa học, Năng lượng và Tài nguyên 2021, Tài nguyên và Năng lượng theo quý, tháng 6 năm 2021
- [30]Dựa trên dữ liệu thương mại của ABS trên cơ sở dữ liệu DFAT STARS, danh mục 5368.0 của ABS
- [31]Dựa trên dữ liệu thương mại của ABS trên cơ sở dữ liệu DFAT STARS, danh mục 5368.0 của ABS
- [32]Dựa trên dữ liệu của UN Comtrade trên cơ sở dữ liệu DFAT STARS.